عمل چقدر طول می‌کشد؟
بسته به تعداد مویی که می‌کاریم حدود 4 تا 8 ساعت.

زمان طولانی است، آیا مریض در تمام این مدت بیهوش است یا از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنید؟
ببینید ما قبل از عمل به بیمار قرص‌های آرامبخش مثل دیازپام و لورازپام می‌دهیم تا حالت خواب‌آلودگی و سستی پیدا کند و استرس قبل از جراحی‌اش کم شود. بیمار بعد از پر کردن رضایتنامه و مدارک لازم، لباس اتاق عمل را می‌پوشد و روی صندلی مخصوص می‌نشیند. ما پوست سرش را به صورت موضعی بی‌حس و در حین جراحی هم از داروهای خواب‌آور استفاده می‌کنیم تا مریض طی چند ساعت که یک جا نشسته به خواب رود و خسته نشود.

مراحل عمل را به تفکیک زمانی که صرف هر کدام می‌شود توضیح می‌دهید؟
بله، ابتدا آن قطعه‌ای را که باید از پشت سر بیمار برداشته شود روی پوست سرش طراحی می‌کنیم، بعد ناحیه علامت‌زده را برش می‌زنیم و بر می‌داریم. بخیه زدن محل برش حدود یک ربع ساعت طول می‌کشد. سپس قطعه پوست را دستیارانم زیر میکروسکوپ خرد می‌کنند که حدود 5/1 تا 2 ساعت زمان می‌برد. در همان فاصله من منافذی را که باید مو در آن‌ها کاشته شود روی پوست جلوی سر ایجاد می‌کنم که نیم ساعت تا سه ربع طول می‌کشد. بقیه زمان صرف کاشتن تک‌تک واحدهای فولیکولی در منافذ ایجادشده می‌شود که به تعداد پیوندها بستگی دارد. این تعداد با توافق بیمار، بسته به وسعت ناحیه طاسی و این‌که مریض چقدر می‌خواهد بودجه بگذارد، مشخص می‌شود. معمولاً ما دیگر کمتر از هفتصد، هشتصد تا پیوند نمی‌زنیم تا ماکزیمم دو هزار پیوند. هر واحد فولیکولی هم بین 1 تا 4 تار مو دارد که می‌شود همان رقم 2 تا 6 هزار تار مو، بعد از اتمام عمل هم سر بیمار را پانسمان می‌کنیم و مرخص می‌شود.

مراقبت‌های بعد از عمل چگونه است؟
سر بیمار از 24 تا 48 ساعت در پانسمان است، در این مدت باید مسکن و آنتی‌بیوتیک مصرف کند. بعد از باز کردن پانسمان هم یک سری پماد می‌دهیم تا جای زخم‌هایش زودتر خوب شود که معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد تا تمام زخم‌های جلوی سر و پشت سر خوب شوند. در این مدت برای معلوم نشدن زخم‌ها شخص می‌تواند از کلاه استفاده کند. تا یکی دو هفته هم باید در مواردی احتیاط کند، از جمله این‌که ضربه‌ای به پشت سر یا به موهای کاشته‌شده نخورد، ورزش سنگین انجام ندهد، موهایش را شانه نزند و کوتاه نکند. در مورد شستشوی مو هیچ محدودیتی ندارد و اصلاً باید بعد از باز کردن پانسمان روزی 2 بار موهایش را بشوید تا خونابه‌ها تمیز شود. استفاده از هر نوع شامپو هم منعی ندارد. بعد از گذراندن دو هفته، دیگر شخص می‌تواند هر کاری روی موهایش انجام دهد از سشوار کردن تا رنگ و مش و فر و هر کار دیگری که روی موی طبیعی انجام می‌دهند. مراقبت‌ خاصی لازم نیست و ویزیت بعدی ما با مریض حدود یک‌سال بعد انجام می‌گیرد.

آیا عمل عارضه‌ای هم می‌تواند داشته باشد؟
خود عمل عارضه ناگوار و خطرناکی ندارد. احیاناً ممکن است برش جراحی عفونت کند یا زخم پشت سر مقداری باز شود و پهن دیده شود. ولی مهم‌ترین مسأله این است که عمل با برنامه‌ریزی انجام شود. در مشاوره‌های قبل از عمل حتماً باید توقعات بیمار را بشنویم و نتیجه واقعی عمل را صادقانه به او بگوییم. اطلاعاتی از قبیل این‌که چند مرحله عمل لازم دارد، چه تعدادی مو باید کاشته شود و با این تعداد چه مساحتی از سر و کدام قسمت را می‌خواهیم پوشش دهیم باید با بیمار مطرح شوند و توافق حاصل شود. در غیر این صورت افراد مشکلات روحی و روانی پیدا می‌کنند و بعد از جراحی می‌آیند می‌گویند آن چیزی که ما می‌خواستیم نشده، کمتر از میزان مورد انتظار ما است یا ناحیه‌ای را که ما می‌خواستیم شما نکاشتید. باید تمام این مسائل قبل از عمل روشن شود. مهم‌ترین کار برنامه‌ریزی بلندمدت است. اگر بیاییم جایی مو بکاریم که چند سال بعد دور و اطرافش خالی شود و فقط همان موهای کاشته‌شده در وسط باقی بماند، منظره زشتی ایجاد می‌کند. یک سری نکات تکنیکی هم اگر رعایت نشوند باعث بروز عوارض می‌شوند. مثلاً طراحی خط مو خیلی مهم است. بدترین حالت این است که خط مو را خیلی صاف یا خیلی پایین روی پیشانی بکاریم که به آن نمای انسان اولیه یا نئاندرتال می‌گویند، چون موهای انسان‌های اولیه بسیار پرپشت بود و از پایین پیشانی‌شان با فاصله کمی از ابرو در می‌آمد. یا این‌که بخواهیم از پشت سر کسی که موهای پشت سرش هم در حال ریزش است مو برداریم و به جلوی سرش پیوند بزنیم، خب معلوم است که این موها هم نمی‌ماند و بعد از کاشت می‌ریزد. در نتیجه رعایت تکنیک‌های جراحی به اضافه نکات اخلاقی و صداقت از بروز بیشتر عوارض جلوگیری می‌کند.

چرا موهای کاشته‌شده بعد از عمل می‌ریزند؟ آیا ممکن است این ریزش دایمی باشد؟
خب این طبیعی است چون موها دستکاری می‌شوند و از پشت سر بیرون می‌آیند و وارد مرحله‌ای می‌شوند که اصطلاحاً می‌گوییم مرحله استراحت. در نتیجه موهای کاشته‌شده بعد از دو سه هفته ریزش پیدا می‌کنند و تقریباً هشتاد درصدشان می‌ریزد. در این مرحله بیمار برمی‌گردد به حالت قبل از عمل، انگار که مو نکاشته باشد. در این حالت مریض باید منتظر شود تا حدوداً سه چهار ماه بعد رشد دوباره موها آغاز شود. معمولاً یک سال تا هیجده‌ ماه طول می‌کشد تا همه موها در بیایند. پس ما به افراد می‌گوییم که کمی صبور باشند، این‌طوری نباشد که انتظار معجزه سریع را داشته باشند. بعضی وقت‌ها افرادی مراجعه می‌کنند و می‌گویند مثلاً هفته دیگر می‌خواهم بروم خواستگاری، آمده‌ام مو بکارم. این‌ها نمی‌دانند که پروسه کاشت مو تا رویش آن حدود یک‌سال و نیم طول می‌کشد.

مراحل قبل از عمل جراحی چیست؟ یعنی از زمانی که بیمار برای مشاوره و اولین ویزیت پیش شما می‌آید تا روز عمل.
ابتدا وضعیت ریزش موی فرد را بررسی می‌کنیم و اگر تأیید شد که کاشت مو امکان‌پذیر است، پس از بررسی هدف و انگیزه بیمار از این جراحی و حاصل شدن تفاهم‌های اولیه، یک‌سری آزمایش‌های قبل از عمل را انجام می‌دهیم، آزمایش ایدز، هپاتیت و وضعیت انعقادی خون. سپس معاینه دقیقی از پوست سر به عمل می‌آوریم. از این جهت که ببینیم انعطاف‌پذیری پوست سر چطور است، فاصله موها کم است یا زیاد و این‌که چقدر مو می‌شود از پشت سر برداشت. بعد منطقه‌ای را که می‌خواهیم مو بکاریم ارزیابی می‌کنیم، مساحتی که مد نظرمان است حساب می‌کنیم و بر اساس آن تعداد موی لازم را مشخص می‌کنیم.

چه افرادی در همان مراحل اول مشاوره رد می‌شوند و کاشت مو را برایشان انجام نمی‌دهید؟
یکی افرادی که پشت سرشان به اندازه‌ی کافی مو نداشته باشد، یعنی اصطلاحاً بانک مو فقیر باشد. دیگر این‌که شدت طاسی زیاد باشد یا افرادی که در مرحله شروع طاسی هستند. یعنی اوایل دوران ریزش مویشان را می‌گذرانند. این افراد معمولاً کم‌سن و سال و حدود هیجده و نوزده ساله‌اند و وقتی مراجعه می‌کنند که موهای پیشانی‌شان کمی عقب رفته است. در مورد این افراد اولاً فضا آن‌قدر زیاد نیست که بخواهیم مو بکاریم، ثانیاً توقعات این جوان‌ها خیلی بالاست. باید صبر کنیم سنشان بالاتر برود و توقعاتشان منطقی شود.

یعنی شما آن‌ها را جواب می‌کنید؟
نه، ما درمان دارویی را شروع می‌کنیم. یعنی سعی می‌کنیم با دارو جلوی ریزش بیشتر موها را بگیریم. معمولاً داروهای ریزش مو روی فرق سر و بالای سر و پشت سر بیشتر اثر می‌کنند تا جلوی سر. ما بعد از شش‌ماه تا یک‌سال دوباره وضعیت طاسی این افراد را بررسی می‌کنیم و اگر ریزش مویشان متوقف شده باشد اقدام به کاشت مو می‌کنیم. البته آن موقع هم برای ناحیه جلوی سر که در معرض دید است و از نظر زیبایی اهمیت دارد مو می‌کاریم و فرق سر را که اهمیتش کمتر است می‌گذاریم برای بعد و دوباره درمان دارویی را ادامه می‌دهیم. زمانی که فرد به حدود چهل سالگی برسد تازه آن وقت می‌توانیم روی فرق سرش مو بکاریم چون اگر همان اول بخواهیم این کار را بکنیم خیلی موی زیادی می‌برد و برای جلوی سر هیچ چیز باقی نمی‌ماند. به طور کلی در مورد این‌گونه افراد، جراح باید آینده‌نگر باشد. اگر همان اول بیاید طبق خواسته مریض کاشت مو را انجام دهد، ممکن است چند سالی فرد راضی باشد ولی وقتی سنش بالا رفت و طبق حالت طبیعی مردانه مقدار بیشتری از موهایش ریخت، می‌آید و معترض می‌شود که چرا همان موقع به من نگفتید.

خب مگر نمی‌تواند چند مرحله دیگر مو بکارد؟
می‌شود ولی آدم می‌افتد توی یک چرخه طولانی و هر سال باید بیاید و جراحی کند. ضمن این‌که بانک موی پشت سر هر فرد محدودیتی دارد و نمی‌شود هر چقدر دلمان خواست این کار را بکنیم. معمولاً بین 5 تا 6 جلسه می‌شود کاشت مو انجام داد اما هر بار تعداد موهایی که می‌شود برداشت کمتر می‌شود. اگر جنس پوست افراد شل و قابل انعطاف باشد می‌شود با فاصله 5 تا 6 ماه یکبار این عمل را انجام داد، اگر پوست معمولی باشد حدود 9 ماه الی یک‌سال باید بین دو عمل فاصله باشد.

شما کلاه‌گیس هم تجویز می‌کنید؟
بله، برای افرادی که طاسی‌شان وسیع است. اگر سه ناحیه‌ جلوی سر، بالای سر و فرق سر همزمان طاس باشند طاسی کامل محسوب می‌شود، اصطلاحاً می‌گوییم درجه هفت طاسی. این طور افراد معمولاً بانک موی کافی هم ندارند، پشت سرشان یک نوار نازک شبیه نعل اسب مو دارد، بنابراین نمی‌شود کاشت مو هم انجام داد. فوقش یک جلسه مو بکاریم که با توجه به وسعت ناحیه طاسی تأثیر زیادی ندارد. برای چنین بیمارانی ما کلاه‌گیس را توصیه می‌کنیم که آن هم مشکلات خاص خودش را دارد. یکی از این مشکلات نحوه اتصال کلاه‌گیس به پوست سر است که از چند طریق مثل چسب، تور و کلیپس ممکن می‌شود. یک نوع پوست مصنوعی هم وجود دارد که موهای کلاه‌گیس به آن می‌چسبد و بعد خود آن پوست به پوست سر چسبانده می‌شود. هر کدام از این راه‌ها معایبی دارد. آن‌که چسبی است هر چند وقت یکبار نیاز به ترمیم دوباره چسب دارد. یعنی باید کلاه‌گیس را در بیاورند و ببرند همان محلی که خریداری کرده‌اند یا این‌که خودشان چسب مخصوص بخرند و پس از تمیز کردن و شستشوی با دقت کلاه‌گیس، مجدداً به آن چسب بزنند. این افراد بهتر است دو تا کلاه‌گیس داشته باشند تا وقتی یکی را برای تعمیر می‌برند از دیگری استفاده کنند. اتصال از طریق کلیپس هم به این علت که کلیپس به موهای خود فرد متصل می‌شود و آن‌ها را می‌کشد به مرور باعث از بین رفتن موها می‌شود. ضمن این‌که شست‌وشوی مرتب کلاه‌گیس موهایش را به تدریج خراب می‌کند.

بیماران شما بیشتر در چه محدوده سنی هستند؟
از بیست تا هفتاد سال. جوان‌ها به محض این‌که کمی سرشان خالی می‌شود نگران می‌شوند و به فکر جبران می‌افتند. افراد مسن هم دلایل دیگری دارند. افراد پنجاه تا هفتاد ساله معمولاً آقایانی هستند که می‌خواهند تجدید فراش کنند و اغلب با یک خانم جوان می‌آیند. ما در مورد این افراد نگرانی خاصی نداریم غیر از این‌که وضعیت قلب و عروقشان را بررسی می‌کنیم چون داروهایی که برای جلوگیری از خونریزی در پوست سر تزریق می‌کنیم ممکن است برای افراد مسن اثرات سوء قلبی داشته باشند.

چرا بیشتر آقایان متقاضی این عمل هستند؟
چون خانم‌ها اطلاع ندارند که کاشت مو برای آن‌ها هم امکان‌پذیر است. البته خانم‌ها معمولاً در فرایند ریزش مو، موهای پشت سرشان هم می‌ریزد، پس نمی‌شود کاشت مو انجام داد ولی تعداد دیگری مدل ریزش مویشان مثل آقایان است، برای این افراد می‌شود کاشت مو انجام داد. ولی چون این‌طوری جا افتاده که کاشت مو مخصوص آقایان است، خانم‌ها مراجعه نمی‌کنند، البته در مورد کاشت ابرو اطلاعات دارند و تقاضا هم زیاد است.